vrijdag 17 april 2009

HERBESTEMMINGEN EN HERONTWERPEN

Het nieuwe wonen en werken heeft geen nieuwbouwplannen nodig


Dit artikel zal in bewerkte vorm worden gepubliceerd in Great Place to live, afl Wonen en Werken


Wonen in een voormalige kerk doen we al, zelfs een feestlocatie in een kerk kennen we al. De Opstandingskerk te Schiedam en De Orangerie te ’s-Hertogenbosch hebben deze nieuwe functies gekregen. Ook voormalige fabrieken, zoals de gortpellerij in Zaandam of het voormalige kantoor van de AKZO zijn een tweede leven ingegaan en omgebouwd tot woningen of appartementencomplex. Zijn er echter niet nog andere locaties zodanig in te richten, dat het unieke, slimme, mooie en geherwaardeerde plekken voor wonen of werken worden?

Voor het vinden van creatieve bestemmingen en herbestemmingen moeten we om te beginnen de sloopkogel niet tegen gebouwen richten, maar eerst onze eigen vooroordelen en aannames slopen om creatief om te leren gaan met bestaande ruimtes en plekken. Een beginpunt voor het vinden van herbestemmingen is de leegstand van gebouwen. Ongebruikte ruimtes moeten het taboe worden van de 21e eeuw. Leegstand van gebouwen is immers leegstand van ideeën.

Leegstand van gebouwen is leegstand van ideeën
Bij NS krijgen steeds meer ongebruikte ruimtes nieuwe functies. Zo verworden voormalige eerste klas wachtruimtes tot restaurants. Toch zijn er daarnaast nog seinhuisjes, stationswachtershuizen, oude werkplaatsen, stukken ongebruikt rangeerterrein en afgeschreven wagons, waar nieuwe woon- en werkruimtes in mogelijk zouden moeten zijn. Voordeel van deze plaatsen is dat ze vrijwel allemaal op a-locaties gelegen zijn en… goed bereikbaar met de trein.

Bij creatief (her)bestemmen gaat het om het zoeken naar onverhoede mogelijkheden om aan unieke gebouwen of landschapsplekken– met behoud van hun historische, functionele of culturele waarde – een hedendaagse nieuwe functie of nieuwe beleving te koppelen.

Verbonden met de buren?
Om het tekort aan betaalbare woon- en werkruimtes op te vangen, zouden elektriciteitsmasten anders gezien moeten worden dan alleen maar als grote gevaartes om hoogspanning te transporteren. Het zijn uitermate geschikte plaatsen voor wonen en werken. De funderingen en het karkas van de woningen – gewoonlijk de grootste investering voor nieuwe huizen – zijn al aanwezig. De afmetingen van elektriciteitsmasten zijn bekend, dus het moet mogelijk zijn om er snel eenvoudige woningen in op te trekken. En stroomvoorziening? Een kwestie van een kabel naar beneden trekken.

Herbestemmen en herontwerpen zijn manieren om duurzamer met het milieu en materialen om te gaan (hergebruik materiaal, minder sloopwerkzaamheden is minder afval) en spaarzamer, creatiever en leuker met ruimte om te springen.

De snelweg als voor- of achtertuin
Snelwegen hebben de associaties vies en gevaarlijk te zijn. Deze zelfde argumenten betrokken mensen nog niet heel lang geleden ook op water en zorgden ervoor dat we met de rug naar het water bouwden. Nu willen hele volksstammen echter aan en op het water wonen. Snelwegen kan hetzelfde lot ten deel vallen. Snelwegen zouden wel eens de toplocaties van het nieuwe wonen en werken kunnen worden. Naast de reeds bestaande bungawalls in geluidswallen, zijn nog veel meer plaatsen in, boven, onder of direct naast de snelweg geschikt of geschikt te maken om er te wonen en te werken. De toename aan elektrisch aangedreven voertuigen en de strengere emissieregels maken de snelwegen tot steeds interessanter woon- en werkgebied. Geluidwerende woningen voorzien van dove gevels – ramen die niet open kunnen, maar wel het nodige licht en zicht bieden – hebben de toekomst. De wind die langsrijdende auto’s opwekken, kan worden hergebruikt. Daarnaast: wonen aan een snelweg is altijd snel thuis. Mijn voorspelling: het woonhuis 2.0 maakt deel uit van de snelweg.

Als Nederland al is volgebouwd, dan is de uitdaging die ons te wachten staat om Nederland op unieke plekken ook vol gelééfd te krijgen. Dit kan door onze beelden van wonen en werken op te rekken, nieuwe kansen te zien in de bestaande leefomgeving en deze zo aan te passen dat we ons toekomstbeeld gaan leven.


Bronnen en verder lezen:
http://www.1eklasgenieten.nl/
http://www.boei.nl/ (Nationale maatschappij tot behoud, ontwikkeling en exploitatie van industrieel erfgoed)
http://www.iminet.org/ (Instituut voor Maatschappelijke Innovatie in Leiden)
http://www.nationalerenovatieprijs.nl/
www.telegraaf.nl/binnenland/1489672/__Wonen_aan_snelweg__.html?p=12,1

(c) Guido van de Wiel

Geen opmerkingen: